Dziś parę fotek z naszej przygody za Mnichem: #KapitanPlaneta – którą zapowiadałem na blogu parę razy. W kolejnych postach trochę szerzej opiszę garść rad na temat całonocnego biwaku wysokogórskiego z punktu widzenia osoby początkującej – czyli mojego.
A w kilku słowach: nocleg był świetny i po dobrym przygotowaniu nie było nawet za wiele dreszczyku adrenaliny. Wiedzieliśmy dobrze co zrobić, jak się zachować, mieliśmy dobry sprzęt. Całkiem dobrze obaj przespaliśmy noc. Dużo cięższy był ranek i wiatr w porywach do 70kmh, który był w stanie nas przewracać, a potem zjazd w bardzo ciężkich warunkach śniegowych.
Tak wyglądał Mnich przed naszym podejściem rano z Morskiego Oka. Warunki: bajka, zero wiatru.
Podejście bardzo relaksujące, nie musieliśmy się nigdzie śpieszyć, bo nie planowaliśmy wracać tego dnia 🙂
Marcin dobrał słabe buty, ale ponieważ szliśmy powoli, ciesząc się pogodą wtedy jeszcze nie popsuło mu to humoru.
Zgodnie z prognozą powoli psuje się pogoda. Nadciągają chmury i rośnie siła wiatru. A my zgodnie z planem wybieramy miejsce na biwak i zaczynamy kopać. Problemem jest bardzo mała ilość śniegu – dlatego musimy uspać górkę, którą potem będziemy drążyć.
Kopiemy w głąb…
W już wydrążonej jamce jest znacznie cieplej. Na zewnątrz było -10, u nas po pewnym czasie zrobiło się +5. Mieliśmy kuchenkę, więc posilaliśmy się ciepłymi posiłkami.
Śpiwory i płachty biwakowe zdały egzamin na piątkę. Na fotce Marcin jeszcze przed zaśnięciem. Do snu sznurowaliśmy kaptury tak, że wystawały nam tylko nosy. Było naprawdę cieplutko, mimo, że byliśmy w śpiworach w samej bieliźnie.
W tym tygodniu postaram się opisać sprzęt jakiego używalismy (nie będzie product placement) i napisać parę rad dla początkujących adeptów biwakowania zimą wysoko w górach.
Założyć pierwszą kreskę, pierwszy ślad? Tak. To właśnie po to telepaliśmy się tyle godzin i wróciliśmy tu po dwóch latach. Jest jak miało być.
Wiele osób mówi „puch”, kiedy tak naprawdę nie jeździło albo nawet nie widziało nigdy nietkniętego, świeżego, nieprzewianego parumetrowego puchu. To właśnie po to tu przylecieliśmy. Ostatnie parę dni jeździmy w miejscach, gdzie padasz na pysk o godzinie piętnastej, a ze zmęczenia nogi drżą ci w kolanach, ale dalej wszystkie ślady jakie widzisz założone na zboczu należą do ciebie i kumpla. I mógłbyś je dalej zakładać na świeżo bez przecinania kolejne godziny, gdybyś tylko miał siłę…
Byłem w wielu miejscach. Czasem była przygoda, sztucery, obca kultura, helikoptery, dzień polarny, wjazd na koniach, niedźwiedzie, łodzie, cudowne widoki, niesamowita dzicz czy wspaniała, surowa natura wkoło. To było świetne, i nigdy nie dałbym sobie odebrać tych wspaniałych chwil. Ale nigdzie na świecie nie było nigdy takich warunków narciarskich i tak pewnego, nieprzejeżdżonego puchu jak na Hokkaido w Japonii. Nigdzie nie założyłem w górach tylu pierwszych kresek, co tu.
Kolejna porcja fotek tutaj (i dorzucam świeże) – a pod fotkami dwie ważne rzeczy, które nasunęły się nam po tych kilku dniach jazdy:
Spotkaliśmy kilku freeriderów przez ostatni tydzień, i w związku z tym jeszcze jedna refleksja na koniec. Jeśli już pofatygujesz się na drugi koniec świata, by pojeździć – aby wycisnąć z tego jak najwięcej – musisz pamiętać o dwóch bardzo ważnych rzeczach:
Sprawdzanie prognozy pogody kilka razy dziennie i dynamiczna adaptacja swoich planów/noclegów/dojazdów do tych prognóz, by zawsze mieć pod nartą konkretną grubość świeżego puchu,
Znajomość okolicy i odpowiednie przygotowanie (net, fora, własne doświadczenie), by nie zjeżdżać w tłumie Australijczyków, i by cały czas zakładać świeże ślady do końca jazdy każdego dnia.
Oba te punkty są bardzo ważne by Twoja kasa za bilet lotniczy nie poszła w błoto. Pamiętaj, że sama rezerwacja noclegu np. w Niseko niewiele da – i bez spełnienia powyższych punktów możesz się mocno sfrustrować.
Zbieram się do tej notki już jakiś czas, szczególnie, że nawet tu – na blogu spotkałem się z krytyką wrzucając fotki z jazdy ze złączonymi kolanami. Internet znawców ma wielu, więc pozwólcie, że i ja napiszę swoją opinię w temacie, chociaż bardzo chcę uniknąć dyskusji „o wyższości Świąt Bożego Narodzenia nad Świętami Wielkiej Nocy”.
A więc od początku: na ubitych stokach widać ludzi jeżdżących dwoma stylami, lub na sposoby zbliżone do dwóch stylów narciarskich. Podsumujmy je krótko (style, nie osoby):
Styl pierwszy: znacznie bardziej dzisiaj popularny: carving. długi skręt, jazda jak po szynach, w znacznym rozkroku. Tego uczą współcześnie instruktorzy narciarstwa. Tak też jeździ się dzisiaj w pucharze świata.
Styl drugi: coraz mniej liczny na ubitych trasach: klasyczna szkoła narciarska. Kolana razem, kontrola prędkości poprzez uślizgiwanie nart, krótki skręt, dużo bardziej wyprostowana pozycja. Jednym słowem: oldschool.
oldschool vs carving
Umiem jeździć jednym i drugim. A kiedy jeżdżę którym stylem?
Na trasie, jeśli jest ranek, idealnie wyratrakowany stok, sztruks i dobra widoczność, a ja mam akurat przypięte jakieś dobre carvery – zdarza mi się jeździć carvingiem, szczególnie na czerwonych trasach przy znacznych prędkościach. Taki carving sprawia sporo przyjemności, i szczególnie z dobrej twardej i długiej narty jesteś w stanie wycisnąć więcej, niż gdybyś jezdził klasycznie. Kiedy wchodzę w zakresy powyżej 70kmh a moje freerideowe narty zaczynają niebezpiecznie wibrować – dobry twardy carver, wypięta dupa i jazda „na tramwaj” to jest to. Należy dodać, że aby taka jazda była bezpieczna na stoku musi panować dodatkowo dobra widoczność i nie może być tłumu. Oceniam, że warunki sprzyjające tej technice panują średnio w nie więcej niż 5% czasu spędzonego na nartach na trasach.
Poza trasą, w puchu, szreni, na firnie, w gipsie nie masz wyboru. Jeśli nie umiesz jeździć klasycznym, krótkim skrętem – nie masz szans. Wypięte dupsko i rozkraczone nogi znacznie pogorszą twoją sytuację. Przy bardzo mocnych kolanach możesz próbować carvingu na twardszym firnie, o ile do tego stok jest wystarczająco szeroki na twoje długie skręty. Poza tym jednym wyjątkiem poza trasą rządzi oldschool.
Jeśli na trasie panują kiepskie warunki, są spore muldy, oblodzenia, kawałki kopnego śniegu, a w dodatku stok jest ostry – mamy wtedy warunki które oddzielają chłopców od mężczyzn. Naprawdę wąska, bardzo wąska grupa ludzi potrafi jeździć w takiej sytuacji carvingowo. Większość carvingowców idzie do knajpy, a gdy muldy stają się zbyt wysokie, by przecinać je długim skrętem, ostatni i najbardziej zatwardziali z nich przełączają się na krótki skręt i zbliżają do siebie kolana niczym dziewice.
Jeśli na stoku panuje tłok lub jest kiepska widoczność – automatycznie zwalniam i rezygnuję z carvingu, bo carving – oznacza dla mnie duże prędkości, a wolny carving to żadna przyjemność. Widziałem na stokach sporo wypadków powodowanych przez bezmyślnych idiotów jeżdżących carvingowo z prędkością, która nie odpowiadała warunkom. Przy znacznych wychyłach w stylu carvingowym sporo czasu nie jedziesz w dół stoku, a w poprzek: od lewej do prawej, mając przy tym dużą prędkość. Jeśli jest dużo ludzi, o niebezpieczny wypadek w tej sytuacji naprawdę nietrudno.
Kochani… Są trzy osoby chętne na Japonię na przełomie stycznia i lutego. Jeśli znajdzie się jeszcze jedna – jest poważna szansa, że lecimy…
Obecnie są całkiem niedrogie bilety do Tokio, dzięki czemu sumaryczna cena ma szansę być niższa niż zakładałem o około 2000PLN – o ile cena biletów się utrzyma.
Lawiny są główną przyczyną śmierci narciarzy pozatrasowych. W samych tylko Alpach rocznie w lawinach ginie parędzięsiąt osób. Jednak stosunkowo nieduży procent ludzi ginie z powodu obrażeń wywołanych zejściem lawiny: zdarza się to głównie w lawinach z wiosennego, mokrego, ciężkiego śniegu, oraz w lawinach śnieżno-kamiennych. W normalnych, śnieżnych lawinach schodzących zimą, ludzie giną głównie z powodu uduszenia: po zejściu lawiny, człowiek jest uwięziony pod śniegiem, i w miarę oddychania, śnieg wkoło głowy wysyca się dwutlenkiem węgla z wydychanego powietrza. Dodatkowo roztopiony śnieg wokół ust szybko zamarza tworząc lodową skorupę, która nie przepuszcza świeżego tlenu. W takich warunkach, po 20-25 minutach od zejścia lawiny dusi się 80% narciarzy.
By temu zaradzić jeździmy w specjalnych plecakach. Na świecie obowiązują dwa standardy plecaków używanych podczas zejścia lawiny. Oba mają zupełnie inny mechanizm działania. W Europie bardzo szeroko rozpowszechnione są plecaki lawinowe typu airbag: duża poduszka powietrzna jest wyzwalana ręcznie przez narciarza podczas zejścia lawiny. Sprężone powietrze w ułamek sekundy wypełnia wielkie balony przy plecaku. Doświadczenia pokazują, że okruchy w lawinie o mniejszej gęstości i większej objętości (a więc narciarz z otwartymi poduszkami) znacznie częściej pozostają na wierzchu zatrzymującej się lawiny. Dzięki tej poduszce narciarz ma więc większą szansę utrzymać się na powierzchni lawiny i nie zostać zasypanym.
Po lewej airbag ABS z odpalonymi poduchami. Po prawej Black Diamond Avalung: przy szelce widać niebieską rurkę i żółty ustnik Avalunga
Ciekawy jednak jest fakt, który chciałbym poruszyć w tej notce: jeżdżąc poza Europą – np. na Alasce – zauważyłem, że dużo popularniejsze wśród narciarzy i przewodników były plecaki typu Avalung. O co w nich chodzi? Plecak typu Avalung ma ustnik i prowadzącą do niego rurkę od urządzenia do rozprowadzania toksycznego dwutlenku węgla w okolicy pleców, zamiast w pobliżu ust. Doświadczenie pokazuje, że w przypadku zasypania średni czas przeżycia człowieka oddychającego za pomocą Avalunga pod lawiną wydłuża się z kilkunastu minut do paru godzin. Czemu Amerykanie, a często również Azjaci chętniej używają Avalunga zamiast Airbaga? Warto się przyjrzeć ich argumentom:
Kiedy zaczyna schodzić lawina – naszym głównym zadaniem, podczas gdy lawina jest jeszcze w ruchu, jest walka o wyjechanie z niej. Przy podcięciu deski śniegu i „slajdzie” – o ile wciąż jesteśmy na nartach – powinniśmy skoncetrować swoje wysiłki nad nabraniem dużej prędkości i ucieczce w bok z lawiny. Jeśli lawina nas podcięła, należy spróbować stanąć na narty i postępować jak wyżej. Odpalenie poduszek znacznie ogranicza szybkie, płynne ruchy i szybką jazdę na nartach. W zasadzie plecak z odpalonymi poduszkami skazuje nas na niekontrolowany spadek w lawinie – mając jedynie nadzieję, że gdy wszystko się zatrzyma – pozostaniemy na wierzchu.
Większe okruchy śniegu (a więc narciarz z odpalonymi poduszkami) przenoszone są na czoło schodzącej lawiny – tam gdzie działają największe siły. Istnieje zwiększone ryzyko obrażeń spowodowanych tymi siłami. Bez plecaka z odpalonymi poduszkami, nawet jeśli przypadkowo zostaniemy przeniesieni na czoło lawiny, jest szansa, że lawina nas „połknie”, po czym wyrzuci z powrotem na wierzch gdzieś z tyłu, gdzie będziemy mogli kontynuować walkę i próbować przemieścić się w bok schodzącej lawiny tam gdzie siły są najmniejsze.
studnia śnieżna
Avalung pomoże nam również w scenariuszu wypadku nie-lawinowego. Podczas jazdy w lesie, szczególnie po burzach śnieżnych, istnieje ryzyko wpadnięcia do tzw. studni śnieżnych, które tworzą się wkoło drzew. Doświadczenie pokazuje, że ludzie nie są w stanie wydostać się z takiej studni o własnych siłach i często giną dusząc się.
Z airbagiem bywają problemy związane z przewożeniem go samolotem. Ze względu na ładunek wybuchowy do uwolnienia poduszki – musimy zgłosić przewóz airbaga załodze. Teoretycznie kapitan może nie wyrazić zgody na jego przewiezienie. Miałem kiedyś z tym problem, chociaż ponoć obecnie jest z tym dużo lepiej. Z Avalungiem nie ma problemów przy przewożeniu go samolotem.
Dlatego właśnie większość przewodników, których spotkałem na Alasce nie lubi poduszek i preferuje Avalung. Czy Avalung jest idealny? Na pewno nie. Pamiętajmy, że trzeba wsadzić ustnik do ust – co może być trudne kiedy lawina nas już kotłuje. Że jak już zostaniemy zasypani, nawet z prawidłowo użytym Avalungiem udusimy się i tak po paru godzinach, i że wtedy zaczyna też w grę wchodzić hipotermia. I tak dalej, i tak dalej.
Należy mieć więc w głowie wszystkie za i przeciw przy wyborze swojego rozwiązania. W tej notce moim celem jest podniesienie często zapominanych zalet rozwiązania Avalung i wskazanie jego przewag nad Airbagiem w określonych scenariuszach. Wybór należy rzecz jasna do Was.
Poniższy film zarejestrowany na Alasce kamerą GoPro pokazuje prawdziwy przypadek zasypania przez lawinę narciarza wyposażonego w Avalung, oraz następującą po nim akcję ratowniczą:
Postanowiłem zrobić wywiad wśród Was. Czy wyobrażacie sobie, że nakreche.com (no czyli ja osobiście) chciałby wziąć Was do Japonii na wyspę Hokkaido na tydzień w okolicy stycznia/lutego 2016? Chcielibyście spróbować wspaniałego japońskiego puchu – puchu w jakim nie jeździliście NIGDY w życiu? Chcielibyście, żeby ta niesamowita przygoda połączona była z obcowaniem z prawdziwą kulturą Japonii: wspaniałym jedzeniem, Sushi, Ramen, Karaoke, Onsenem i doświadczeniem Tokio, Osaki czy Sapporo?
Gdyby tak się stało, czy gotowi bylibyście zapłacić za to 19.000 PLN? Siedziałem trochę z excelem. Myślę, że w cenie byłyby zawarte następujące rzeczy:
lot z Polski do Japonii i z powrotem
loty wewnątrz Japonii między Tokio/Osaką/Sapporo
1-2 noce w słynnych hotelach kapsułowych w Tokio lub Osace
1 noc w hotelu kapsułowym w Osace lub Sapporo (do uzgodnienia)
3-4 noce na wyspie Hokkaido w Niseko
przejazdy pociągami i metrem z lotnisk do centrów miast
a potem napiszcie na: blog.nakreche@gmail.com – umówmy się, spotkajmy i pogadajmy o szczegółach
PS. Winien jestem Wam jeszcze wyjaśnienie: Dlaczego właśnie Hokkaido i Japonia? Bo chcę, byście byli maksymalnie zadowoleni! Jeździłem na nartach na czterech kontynentach: między innymi w Chile, na Alasce, w Alpach, Tatrach, Kirgistanie, Laponii, Kaukazie, Spitsbergenie. Nawet w Mrągowie jeździłem na nartach. Ale to właśnie w Japonii puch jest tak niesamowity, że nie jeździliście w takich warunkach nigdy w życiu, to w Japonii zderzenie kultur jest takie, że Europejczykowi otwierają się szeroko oczy, to Japonia ma szansę stać się Waszym narciarskim wypadem życia. Moim się stała. Chciałbym się podzielić moim doświadczeniem. Właśnie dlatego Hokkaido i Japonia.
Warto dodać, że zanim poleciałem na Hokkaido pierwszy raz, spędziłem miesiące na forach, na wydzwanianiu, poszukiwaniach i organizacji tego wszystkiego. Mam ogarnięte wszystko: począwszy od linii lotniczych w Japonii czy zasad przewozu nart, transferów, pociągów, poprzez właścicieli skuterów czy ratraków, doskonałe, nienaruszone stoki, a kończąc na pysznym sushi i niezłym sake 🙂 To jak?! 🙂
nakreche 