W 2012 roku napisałem posta o ubezpieczeniach na narty. W statystykach widzę, że sporo ludzi trafia tam z google. Minęło jednak 6 lat. Pojawiły się na rynku nowe firmy, nowe produkty, nowe opcje, a niektóre warunki ubezpieczeń nie są już aktualne. Postanowiłem więc przepisać ten post od nowa i dodatkowo przebrnąłem przez nowe OWU (Ogólne Warunki Ubezpieczenia) większości liczących się podmiotów.
Zapraszam:
Zastanawiałem się nad tą notką od dłuższego czasu. Bo znowu coś skrytykuję, i znowu podpadnę w środowisku, albo znowu shejtują mnie ludzie związani z krytykowanymi podmiotami. Nie mogę jednak siedzieć cicho, kiedy chodzi o bezpieczeństwo ludzi. Przecież w samych Alpach co roku pod lawinami ginie średnio ponad sześćdziesięciu riderów, po obu stronach Tatr – kilkunastu. W momencie, gdy chodzi o ludzkie życie nie ma zbyt wiele miejsca na kompromisy.
Wystarczy wpisać w google „szkolenia lawinowe” i dostajemy setki linków. Turystyka górska zrobiła się bardzo popularna. Zdewaluowała się. Wystarczy spojrzeć ilu riderów jest w schronisku Moko zimą, wystarczy przeszukać instagrama pod kątem fotek ze szczytów. Są nas tysiące.
Kiedy jednak przejrzy się fora internetowe, najczęściej pojawia się następująca sytuacja: ktoś pyta o szkolenie lawinowe, po czym pojawia się masa odpowiedzi: każdy poleca swoje. Ludzie nie mający pojęcia o czymkolwiek mówią: „byłem w fimie X, jest super-profesjonalnie”, bo zobaczyli detektor lawinowy i mogli poszukać zasypanego plecaka przy użyciu detektora. Włos jeży się na głowie, jeśli zdamy sobie sprawę z tego, że dziś szkolenie lawinowe może poprowadzić… KTOKOLWIEK.
Gdy rozmawiam z wieloma znajomymi – wszyscy też jednogłośnie mówią: „tak, byłem! świetne szkolenie!”. Kiedy jednak zaczynam wnikać i zadawać pytania… Jeden ze znajomych opowiedział mi historię ze szkolenia. Przysięgał, że mówi prawdę. Prowadzący zupełnie serio stwierdził, że gdy już zupełnie nie wiadomo, którą drogę wybrać, a zagrożenie lawinowe jest duże, należy iść po śladach kozic, gdyż… cytat: „one coś wiedzą”. Inny uczestnik opowiedział, że w szkoleniu praktycznie kompletnie pominięto aspekt unikania lawin, i skupiono się na ratownictwie detektorem. Po wszystkim grupa zrobiła sobie super-fotki na fejsbunia i dała extra recenzje prowadzącym. Nie mówi się nic o przemianach śniegowych, o pogodzie poprzedzającej dzień w którym oceniamy warunki. Nie mówi się nic o metodykach oceny zagrożenia, albo jeśli już się cokolwiek wspomina – to wyłącznie o Munterze, nie mówiąc nic o innych – nowocześniejszych metodykach (innymi słowy: nie wchodząc zbyt głęboko w szczegóły, zwraca się uwagę na wystawę stoku, kąt nachylenia, nie mówiąc nic o potencjalnych skutkach, ukształtowaniu terenu poniżej, itd.).
„Instruktorzy” tych firm, bez uprawnień przewodnika IVBV/UIAGM/IFMGA ani instruktora PZA, nadrabiają braki w wiedzy i doświadczeniu podejściem do uczestników: bardzo często są mili, fajni, sprawiają wrażenie obytych w górach. Ba! Często stoi za nimi lista szczytów, na które weszli. Wyjazdy i kursy organizowane są na dwa sposoby: albo firma ma licencję i ubezpieczenie biura podróży (mimo, że nie ma kwalifikacji), albo jeszcze gorzej: mnożą się kluby, nie mające nawet osobowości prawnej, nie płacące nawet podatków.
Jednym słowem: panuje niestety wolna amerykanka. W zasadzie fair jest przyznać, że w chwili, gdy piszę te słowa WIĘCEJ jest na rynku podmiotów BEZ uprawnień IVBV/UIAGM/IFGMA lub instruktora PZA, niż z tymi uprawnieniami. I to jest czysta patologia, bo formalnie rzecz biorąc wszystko robione jest legalnie i zgodnie z prawem! W obecnej sytuacji w Polsce, nie mogę rzecz jasna bez 6-letnich studiów, tytułu i praktyki otworzyć gabinetu lekarskiego i przyjmować ludzi by ich leczyć i brać za to kasę. Ba! Egzaminu albo licencji potrzebuję nawet by być taksówkarzem, muzealnikiem czy geodetą. Ale szkolenia lawinowe mogę prowadzić bez żadnych uprawnień.
Czy jestem zwolennikiem regulacji? To trudne pytanie… Nie chciałbym usłyszeć od kogoś „kolejny regulator się znalazł”, poza tym nie jesteśmy górskim krajem jak Szwajcaria czy Austria, więc może jednak regulacje nie mają sensu…. Z drugiej jednak strony – chodzi o ludzkie życie… więc może? Nie mam tu twardej opinii i 100% jasnego osądu. To co wiem na pewno, to fakt, że ludzie wybierający się na szkolenie lawinowe powinni wiedzieć to wszystko o czym piszę, ZANIM wybiorą konkretnego dostawcę. Bo poziomy, jakość wiedzy i sposób jej przekazania różni się w chwili obecnej DRAMATYCZNIE.
Z CZYICH usług zatem korzystać? Czy są firmy, których usługi polecam? Nie dowiecie się ode mnie nazw (zbyt dużo już na tym blogu było artykułów, w których podejrzewano mnie o konszachty z różnymi podmiotami). Jestem niezależny, a ten artykuł NIE jest sponsorowany. A więc zanim zdecydujesz się i wybierzesz firmę/podmiot który przeszkoli Cię lawinowo, moje trzy kluczowe rady, to:
Ten post jest sponsorowany i dziś jedziemy lajfstajlowo. Wymieniam Wam 5 drinków, których musicie spróbować jeżdżąc na nartach!
Do spróbowania po północnej stronie Tyrolu: w Austrii, ewentualnie w okolicy Garmisch-Parten w Niemczech: piwo pszeniczne, czyli popularny Weizen albo Hefe-Weizen. Jest co najmniej parę marek wartych uwagi: Paulaner, Erdinger, Franziskaner.
Francja, Włochy, ale również Austria: to aż trzy alpejskie kraje, które słyną z wina. Również na stoku możecie dostać wyśmienite lokalne wino. Mi szczególnie smakuje szczep wytrawny, a jednak lekko słodkawy: Gewurztraminer z Południowego Tyrolu. Jeszcze parę lat temu za butelkę najtańszego Gewurztraminera w Polsce trzeba było zapłacić przynajmniej stówę. Teraz dostępność zwiększyła się, a ceny spadły dzięki Lidlowi i Biedrze, ale i tak dużo taniej po prostu kupić sobie butelkę we Włoszech i przywieźć ją do domu.
Gewurztraminer z Trentino: na stoku w kieliszku a potem w domu w butelce
W te pochmurne i chłodniejsze dni koniecznie napijcie się Bombardino: to drink złożony z podgrzanego ajerkoniaku i bitej śmietany. Istnieje wariacja tego drinka z espresso – nazywa się Calimero. Oba są słodkie, wysokokaloryczne i doskonale rozgrzewają, a Calimero dodatkowo pobudza!
Widzicie cienką warstwę kawy między ajerkoniakiem a bitą śmietaną? To właśnie Calimero
Uwielbiam pić lokalne piwo. Często są to kraftowe piwa z małych browarów – istne perełki warzone przez pasjonatów, ale lubię też próbować lokalne piwo z trochę większych browarów. Warto zapytać zawsze co piją tubylcy w tych górach, gdzie akurat jesteście. Lokalne smaczki to jest to!
Lokalne smaczki: Sapporo, Birra Courmayeur, Alaskan Amber i Sybirska Korona
Wreszcie absolutny król alpejskich drinków: Aperol Spritz – to mieszanka gorzkiego likieru aperol, oraz prosecco i wody gazowanej. Oprócz tego sporo lodu i plasterek cytrusa. Szczególnie dobrze smakuje na wiosnę w pełnym słońcu.
A ten post jest sponsorowany przez słynnego instagramera: HFA.
Po paru latach aktualizacja często odwiedzanego posta o GoPro:
Dziś pogadamy o narciarskich prognozach pogody.
Wszyscy freeriderzy sprawdzają http://wepowder.com i opartą na niej apkę Salomona: PowderQuest (na: iOS i Androida). Oba źródła zawierają super dokładne prognozy dla stacji narciarskich w całych Alpach i nie tylko. Potrafią pokazać nawet różnice w prognozie dla różnych miejsc w każdej ze stacji. Apka zawiera dodatkowo freeride’owe trasy naniesione na mapy topo wraz z ich trudnością. Do tego aktywna w sieci jest całkiem pokaźna społeczność na forum: riderzy z Europy dokumentują w czasie rzeczywistym alpejskie warunki śniegowe.
Z kolei dla narciarzy jeżdżących po trasie, często wyznacznikiem jest strona http://snow-forecast.com. Ma ona zróżnicowanie prognozy na dolną, górną i środkową stację każdego resortu. Oczywiście podobnie jak w wepowder – są prognozy opadów w centymetrach. Bardzo fajną funkcją są też dane historyczne za ostatnie paręnaście lat, z których korzystam za każdym razem gdy planuję wyjazd w dzikie miejsca pokroju Kirgistanu, Maroko czy Iranu. Dzięki temu wiem dość dokładnie w którą część sezonu celować.
Chcę jednak znowu włożyć kij w mrowisko na przykładzie swojego ostatniego wyjazdu do Courmayeur.
przykład dotyczy jednego dnia: poniedziałku, 26 marca 2018.
Taką prognozę pokazał we powder (poniedziałek cały ranek i południe – pełne zachmurzenie):
Taką prognozę pokazał snow-forecast (poniedziałek cały ranek i południe – pełne zachmurzenie):
Taką prognozę pokazał google (czerpiący dane z weather underground) – głównie słońce i małe zachmurzenie od rana do wczesnego popołudnia:
Kto miał rację: dedykowane dla narciarzy serwisy we powder i snow-forecast, czy raczej może google?
Taka była rzeczywistość:
Ranek:
Godzina 10 rano:
Godzina 12 w południe:
Takich przykładów było w moim narciarskim życiu SPORO.
Według nowoczesnych metod przewidywania pogody, błędy w przewidywaniu mogą zdarzać się z dwóch przyczyn:
Jeśli chodzi o diagnozy i siatkę, można dowiedzieć się, że np. google / weather underground dysponuje danymi z balonów meteo, lotnisk, własnych stacji, a także z ponad (bagatela!) 250 tysięcy prywatnych stacji pogodowych będących własnością pasjonatów pogody, podłączonych do sieci firmy. Dysponując tak gigantyczną siatką i wkładem danych – ich diagnoza sytuacji pogodowej w danym momencie – może być bardzo dokładna.
Jeśli chodzi o prognozę, to zapewne nigdy nie poznamy dokładnych modeli i heurystyk dostawców prognoz pogody (te algorytmy to ściśle strzeżone tajemnice), ALE możemy się domyślać, że google / weather underground dysponuje też potężną mocą obliczeniową i superkomputerami, będącymi w stanie przetworzyć dane wejściowe na podstawie tych algorytmów.
Z kolei przewagą wepowder jest zapewne dość okrojony obszar prognozy: wepowder nie przewiduje pogody dla całego świata, a jedynie dla Alp. W niektórych przypadkach doświadczenie meteorologów z wepowder i ich znajomość historycznych zjawisk specyficznych dla Alp – może wpływać na jakość prognozy. Wciąż bywa bowiem, że człowiek z wiedzą i znajomością meteorologii oraz bogatym doświadczeniem w obserwacji pogodowych zjawisk, jest lepszy od najlepszego algorytmu.
No właśnie: co z tego? Tak: zgadzam się z Wami – mój przykład powyżej, gdzie wepowder i snow-forecast dało ciała – to dane anegdotyczne. Tak się zdarzyło. Tak nie jest zawsze. Ale to nie jest jedyny moment kiedy zdarzyło się że google wygrał z wepowder i snow-forecast. Ten moment po prostu udokumentowałem. W mojej praktyce tak się zdarza. Całkiem często.
I co z tego? Co chcę powiedzieć? Że wepowder i snow-forecast są do dupy? Zupełnie nie.
Chcę powiedzieć, że:
1. Modele i heurystyki do przewidywania google / weather underground nie są skoncentrowane na dokładnej ilości śniegu jaka ma spaść, a raczej na stopniu zachmurzenia, temperaturze i rodzaju opadów (brak, śnieg, deszcz). Są przez to trochę mniej przydatne dla nas – narciarzy.
2. Śmiem twierdzić, że to co podaje w swoich przewidywaniach google, jest często dokładniejsze od innych prognoz.
3. Po prostu wraz z innymi prognozami – warto sprawdzić też google. Chociażby po to by zdecydować rano, czy bierzemy kamerę, aparat i okulary, czy raczej montujemy w goglach żółtą szybę.
4. Sam korzystam z wszystkich trzech wymienionych źródeł (a oprócz tego również z czwartego: The Weather Channel/Apple).
Skoro już mówimy o prognozach, to jest jeszcze parę bardziej lub mniej przydatnych linków. Może raczej mniej niż bardziej, ale dla porządku przytoczę i te najbardziej znane:
https://www.weathertoski.co.uk/ – pasjonat nart i meteorolog Fraser Wilkin tworzy serwis Weather to Ski. Jak pisze, nie ma algorytmów, heurystyk ani big data. Czysty old-school. Tworzy prognozy tak, jak się to robiło kiedyś. Na podstawie swojej wiedzy i doświadczenia. Nie ma prognozy opadów w centymetrach, zachmurzenia ani temperatury. Jest „potencjał świeżego śniegu” w skali 1-5, i podobnie jakość pokrywy w górnej, średniej i niskiej części stacji narciarskiej. Ponadto generalne uwagi, że stoki południowe na wiosnę szybciej stracą śnieg, a północne wolniej. Dla uwiarygodnienia autor podaje ich nazwy. Średnio przydatne, szczególnie, że śledziłem go przez parę dni: prognozy w innych miejscach zmieniają się dynamicznie, a „potencjał” wskazywał cały czas wynik: 3 (czyli Fraser mówi: na dwoje babka wróżyła).
https://www.onthesnow.co.uk/ – serwis skupiony na tym co się zdarzyło, a nie na prognozie. Możemy się dowiedzieć ile centymetrów spadło gdzie i kiedy (przez ostatnie 24 albo 48h). Mają też proste prognozy zachmurzenia, temperatury i rodzaju opadów ciągnięte z norweskiego instytutu meteo. Średnio przydatne.
https://opensnow.com/ – serwis stworzony przez riderów – meteorologów. Wydaje się, że próbują robić to co we powder, ale bardziej na amerykański i kanadyjski rynek. Nie przekonuje mnie zbyt ich tłumaczenie, czemu są lepsi od np. google. Ale może gdybym jeździł częściej w Stanach, z ciekawości zajrzałbym na ich prognozę.
PS. dla chętnych – ciekawa publikacja nt. współczesnego prognozowania pogody: https://journals.ametsoc.org/doi/pdf/10.1175/WAF-821.1
nakreche 