Pięć lat temu napisałem poradnik robienia fotek i filmów narciarskich GoPro i był to jeden z częściej odwiedzanych postów na tym blogu. Jest jednak rok 2018. Po takim czasie post jednak mocno się zdezaktualizował: wyszły nowe kamery, nowe gadżety, nowe oprogramowanie. Czas zatem napisać go od nowa.

Dzisiaj na trasach i poza nimi wielu narciarzy używa kamer sportowych. Bardzo niewielki procent z tych filmów da się przekuć na ciekawy amatorski edit. Większość ludzi kręci monotonne filmy z głowy i potem albo nie chce im się tego montować, albo wręcz nie ma za bardzo co montować. Mam trochę doświadczenia z najpopularniejszą kamerą na rynku – GoPro – i chciałem się nim trochę podzielić. Jeśli macie ochotę przeczytajcie moje rady dotyczące GoPro.

Wybór modelu i dodatkowego wyposażenia

Jeśli – jak ja – szukacie dobrego balansu cena-wydajność, polecam:

1. Nie ma sensu kupować najdroższych dostępnych modeli GoPro (w szczególności modeli kręcących w rozdzielczości 4K – takich jak HERO6, których cena zbliża się do 2 tysięcy)
2. Nie ma sensu kupować żadnych pilotów, baterii, ekranów, etc.: sporo kosztuje, a nie ma żadnego przełożenia na jakość filmów.
3. Nie kupujcie uprzęży na tułów (monotonny obraz)

Zamiast tego wszystkiego – kupcie nie jedną drogą a DWIE małe i tanie kamery GoPro Hero4 Session (znane również jako Hero Session). Wiem: bez gadżetów które odradzam, będzie trudniej ustawić kąt albo trudniej włączyć nagrywanie, ale efekt po montażu filmu z dwóch kamer bez gadżetów będzie powalająco lepszy niż z jednej z gadżetami. Cena nowego modelu Hero Session to obecnie około 600 PLN. Mała kamera jest lżejsza a przez to wygodniejsza, ale też bezpieczniejsza w użyciu, jeśli montujesz ją np. na kasku (czemu bezpieczniejsza? przeczytaj tutaj czemu Michael Schumacher leżał w śpiączce przez rok)

Poza standardowym wyposażeniem, gadżet jaki polecam to mocowanie na kijek. Niestety Chińczycy jeszcze nie zrobili zamiennika – kiedy piszę te słowa dostępny jest tylko oryginał za około 90 PLN.

Oczywiście cały powyższy opis dotyczy sytuacji, w której liczycie się z kasą. Jeśli budżet macie nieograniczony – kupcie trzy kamery GoPro Hero6 Black, i wszystkie dostępne mocowania, baterie, ekrany LCD, WiFi, piloty itd. To wszystko na pewno są fajne gadżety. Wydacie pewnie osiem tysięcy.

Mocowanie

Sposób mocowania jest kluczowy. Pamiętajcie, że przydługie ujęcia z głowy są zwyczajnie nudne i trzeba je przeplatać z innymi. Warto zatem pomyśleć nad następującymi mocowaniami:

1. Do kasku warto przykleić sferyczne adaptery na wsuwany klip. Osobiście preferuję ujęcia z przodu kasku, a nie z góry, ze świadomością, że ciężko wtedy zsunąć gogle na kask. Z góry kasku gorzej widać narty, a na dole ekranu wchodzi w kadr fragment.
2. Na nartę warto przykleić płaskie adaptery w dwóch, ew. trzech miejscach: blisko czubka (kamera skierowana do tyłu na nas), blisko wiązania przed butem (do przodu), blisko wiązania za butem (do tyłu). UWAGA: nie liczcie że standardowy klej 3M na adapterach wytrzyma mocowania na narcie. Kamera na pewno urwie się po kilku zakrętach. W najlepszym wypadku będziecie sfrustrowani podchodzić po nią pod górę, w najgorszym będziecie mieć o jedno GoPro mniej. Zapomnijcie o klejeniu super-glue i podobnymi sztywnymi wynalazkami. Ja użyłem elastycznego kleju Sikaflex 292i do montowania barierek na statkach. Mega wytrzymały, elastyczny, nie boi się wody i temperatury. Myślę że teraz klips jest nie do oderwania. Wadą montażu na narcie jest przekręcanie się kamery do góry podczas przeciążeń, nawet przy ekstremalnie mocnym skręceniu śruby mocującej. Wydaje się, że powinien pomóc jakiś stały element doklejony do tylnych drzwi kamery opierający ją na narcie – będę to jeszcze testował i dam znać. Przy mocowaniu na narcie ważne aby pamiętać o założeniu silikonowej blokady wypięcia z adaptera. Zapobiegnie ona samoczynnemu wypięciu kamery z adaptera podczas wibracji.
3. Kolejne dobre mocowanie to mocowanie na kijek narciarski. Moje kije są teleskopowe i rozsuwają do 150cm, ale nawet ze standardowych dla mnie 135cm długości jakich używam, da się robić sensowny film i fotki. Nawet gdy nie mam zamontowanego GoPro – od kilku lat na jednym z kijków mam przymocowany na stałe uchwyt do GoPro – w niczym on nie przeszkadza. Trzeba tylko raz na parę dni sprawdzić czy nie poluzowały się śruby mocujące. Deskarze, zamiast kijka narciarskiego mogą kupić monopod (na allegro ceny zaczynają się od kilkudziesięciu PLN)
4. Dobrze dać jedną kamerę kumplowi, który jedzie tuż za tobą, a drugą nagrywać np. z głowy lub z kija i przeplatać te dwa ujęcia. To doda filmowi dynamiki.

Konfiguracja kamery

Zdecydowanie polecam używanie trybu innego niż szerokokątny (tzn. bez litery „W” – Wide), który nie ucina góry i dołu. Najlepsze tryby moim zdaniem to:

• 1440@30fps, oraz
• 960@60fps

W wymienionych trybach dostajecie szeroki kąt we wszystkich kierunkach. Wybierzcie 60 klatek na sekundę jeśli będziecie potem chcieli ujęć w zwolnionym tempie. Proporcje proponowanych przeze mnie trybów to 4:3 (a nie 16:9 – dlatego odradzam tryb 1080-30, który ucina dół i górę. ). Górę i dół zawsze możecie przyciąć potem ręcznie.

Dodatkowo polecam ustawić dwa domyślne tryby działania GoPro, dzięki którym możecie obsługiwać GoPro bez pilota, na ślepo:

1. Film (krótkie przyciśnięcie przycisku nagrywania)
2. Zdjęcia poklatkowe, co pół sekundy (długie przyciśnięcie przycisku nagrywania)

Nauczcie się co sygnalizuje Wam kamera beep’em: jeden beep: start, trzy beepy: stop.

Filmowanie

Pamiętajcie, że ujęcia z głowy są kluczowe i stanowią podstawę-bazę filmu, ale jeśli będą zbyt długie to film będzie zwyczajnie nudny. Dlatego właśnie poleciłem powyżej tyle mocowań i przynajmniej dwie kamery. Dzięki montażowi i przeplataniu ujęć uzyskacie fajny, dynamiczny film. Jeśli jedziecie sami – warto przemyśleć kombinację: czubek narty + głowa. Jeśli macie kumpla: ten z Was który jedzie pierwszy może mieć kamerę na kasku skierowaną do tyłu, ten który jedzie drugi – do przodu, albo na kiju wysoko.

Post-produkcja: film

Na Maca warto używać iMovie. Kosztuje chyba z 10 dolarów, ma wszelkie kodeki, jest prosty w użyciu i ma opcje których potrzebuję. Po prostu fajnie działa. Odradzam wszelkiego rodzaju drogie wynalazki jak Final Cut Pro, albo Adobe Premiere, chyba że macie duży budżet a montowanie filmów to Wasza pasja.

Warto w tym miejscu wymienić kilka darmowych narzędzi do stabilizacji obrazu dostępnych pod Windows. Ja używam następującego zestawu:

• GoPro Studio pomoże Wam na początek pociąć wielo-gigowy film i wyciąć z niego nie-nudne fragmenty które wstępnie rozważacie jako część filmu
• VirtualDub to podstawowe narzędzie do filtrów video
• Wtyczka do VirtualDub’a nazywa się Deshaker – naprawdę fajnie stabilizuje obraz video
• Handshare enkoduje i pakuje potem efekt Deshaker’a do sensownych rozmiarów i formatu mp4

Post-produkcja: zdjęcia

Tutaj nieoceniony będzie Adobe Lightroom. Do Lightroom’a warto zaopatrzyć się w zestaw presetów na śnieg/zimę. Dzięki nim możecie edytować fotki szybciej i robić to jak ja – gdy nie jesteście profesjonalnymi fotografami i nie znacie super-dokładnie wszystkich funkcji tego narzędzia. W sieci dostępnych jest wiele tysięcy darmowych i płatnych presetów – polecam oczywiście te darmowe, np. ze strony CreativeTacos.

Jeśli macie czas i umiejętności bawić się z Lightroomem, polecam również poradnik obróbki zdjęć zimowych ze strony Layers Magazine.

Warto w tym miejscu dodać, że w chwili obecnej żadna z kamer GoPro nie ma możliwości robienia zdjęć w formacie RAW w trybie seryjnym. Kamery Hero5 Black i Hero6 Black robią tylko pojedyncze zdjęcia RAW.

Efekt zabawy wspomnianymi presetami, montażu GoPro na kiju i wspomnianych wyżej ustawień dla kamery Hero4 Session: